"ΤΕΧΝΗ & ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ: από την αισθητική της Τέχνης στη λογική των Μαθηματικών"
23 Μαρτίου 2012 - 31 Μαίου 2013
23 Μαρτίου 2012 - 31 Μαίου 2013
Παρασκευή: 13:00-21:00,
Σάββατο-Κυριακή: 11:00-19:00,
Δευτέρα-Πέμπτη: κλειστά
Σάββατο-Κυριακή: 11:00-19:00,
Δευτέρα-Πέμπτη: κλειστά
Επιμέλεια Έκθεσης: Απόστολος Παπανικολάου, Άρης Μαυρομμάτης
Μαθηματικοί
Το Μουσείο Ηρακλειδών παρουσιάζει από 23 Μαρτίου 2012, έκθεση επιλεγμένων από τις συλλογές του έργων, των καλλιτεχνών M.C. Escher και V. Vasarely. Η έκθεση δεν έχει καταληκτική ημερομηνία, αλλά τα έργα θα ανανεώνονται περιοδικά.
Η επιλογή των έργων έγινε με άξονα τη θεματική «Τέχνη και Μαθηματικά»,
μία ‘πύλη’ που άνοιξε το Μουσείο Ηρακλειδών από την ίδρυσή του, το
2004, και πλέον κρατά ορθάνοιχτη τόσο για το ευρύ κοινό όσο και για την
εκπαιδευτική κοινότητα. Έχει άλλωστε ήδη κοινοποιηθεί η απόφαση των
ιδρυτών, Παύλου και Μπελίντας Φυρού, να στρέψουν το ενδιαφέρον του χώρου
στον τομέα της μόρφωσης και της παιδείας, σ’ ένα γόνιμο διάλογο τεχνών
και επιστημών, ο οποίος θα αναδείξει το καλλιτεχνικό και επιστημονικό
δυναμικό της χώρας μας και θα διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες του
κοινού.
Ο τομέας του α’ ορόφου του μουσείου είναι αφιερωμένος στον Γάλλο ζωγράφο, ουγγρικής καταγωγής, Victor Vasarely (1906-1997),
αδιαμφισβήτητο ηγέτη της Op-Art. Παρουσιάζονται είκοσι-πέντε έργα
μεταξοτυπίας. Ο καλλιτέχνης πίστευε σε αυτό που ο ίδιος αποκαλούσε
“κοινωνική τέχνη”, καθώς δεν ήθελε αυτή να αποτελεί προνόμιο μόνο για
την “ελίτ”. Στα γραπτά του δήλωνε συχνά την πίστη του στη διάδοση της
τέχνης και στην αξία των πολλαπλών: Ονειρεύομαι μία κοινωνική τέχνη.
Φαντάζομαι τον άνθρωπο να έχει μια βαθιά επιθυμία για τα εικαστικά, όπως
ακριβώς έχει για τη μουσική. Για το περιεχόμενο της τέχνης του, δήλωνε:
Δεν είχα εμπειρία της αληθινής αποκάλυψης του «αφηρημένου» έως το 1947,
όταν συνειδητοποίησα ότι η καθαρή «μορφή-χρώμα» μπορεί να υποδηλώσει
τον κόσμο (…) μια πλαστική ενότητα σε ένα τετράγωνο ή ορθογώνιο επίπεδο,
που περιλαμβάνει μορφές γεωμετρικής προέλευσης, σε χρώματα ή σε
αντιθέσεις. (...)».
Ο τομέας του β’ ορόφου του μουσείου είναι αφιερωμένος στον Ολλανδό χαράκτη και γραφίστα Maurits Cornelis Escher (1898-1972),
με την παρουσίαση περίπου σαράντα έργων χαρακτικής από τη συλλογή του
μουσείου. Ο ίδιος ο Escher θεωρούσε τον εαυτό του γραφίστα, ψυχή τε και
σώματι, και άφησε στους επιστήμονες να ερμηνεύσουν το έργο του με
μαθηματικούς όρους. Από τη δεκαετία του ’50 απέκτησε υποστηρικτές μεταξύ
των μαθηματικών και άλλων επιστημόνων, καθώς είχε εξάψει το ενδιαφέρον
τους με την τέχνη του. Το έργο του μέχρι σήμερα αποτελεί μία συμβολική
γέφυρα μεταξύ επιστήμης και τέχνης.
All M.C. Escher works © The M.C. Escher Company B.V. - Baarn - the NETHERLANDS
Το Μουσείο Ηρακλειδών καλεί το φιλότεχνο κοινό να περάσει την ‘πύλη’ που άνοιξε και να απολαύσει μια συναρπαστική διαδρομή, από την Αισθητική της Τέχνης στη Λογική των Μαθηματικών.
Ο Maurits Cornelis Escher
γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου του 1898, στο Leeuwarden της βόρειας
Ολλανδίας. Μεγάλωσε στη πόλη Arnhem και από τα σχολικά του χρόνια έδειξε
ενδιαφέρον για το σχέδιο και τη χαρακτική. Το 1919 ξεκίνησε σπουδές στη
Σχολή Αρχιτεκτονικής και Διακοσμητικών Τεχνών της Haarlem αλλά πολύ
σύντομα, με συμβουλή του δασκάλου με μετέπειτα φίλου του Samuel
Jesssurum de Mesquita που πρόσεξε τις ικανότητές του, αποσύρθηκε από τον
κύριο κορμό των Μαθημάτων της Σχολής και ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά
με τις Γραφικές Τέχνες.
Το 1922 με το πέρας των σπουδών του κάνει τα πρώτα του ταξίδια στην Ισπανία και στην Ιταλία, που έμελλε να καθορίσουν τη ζωή του. Στην Ισπανία επισκέπτεται την Αλάμπρα (Γρανάδα) και έρχεται σε επαφή με τη διακοσμητική δεξιοτεχνία των καλλιτεχνών του Ισλάμ. Στην Ιταλία γοητεύεται κυρίως από τα τοπία και την αρχιτεκτονική των πόλεων και χωριών του Νότου. Η Ιταλία θα παραμείνει ο αγαπημένος του τόπος και η κύρια πηγή έμπνευσης, κυρίως ο ιταλικός Νότος, για την πρώτη περίοδο της καλλιτεχνικής του ζωής.
Στην Ιταλία γνώρισε το 1923 την Ελβετίδα Jetta Umiker. Θα παντρευτούν το 1924 και θα εγκατασταθούν στη Ρώμη όπου θα μείνουν για 11 χρόνια μέχρι το 1935. Στα δύσκολα χρόνια των παραμονών του Πολέμου, θα εγκαταλείψουν την Ιταλία και θα εγκατασταθούν με τα παιδιά τους στο ορεινό ελβετικό χωριό Chateau-d’ Oex και από τον Αύγουστο του 1937 στο Ukkel, ένα προάστιο των Βρυξελλών. Μετά την εισβολή των Γερμανών στις Βρυξέλλες (Μάιος 1940) οι Escher αποφασίζουν να επιστρέψουν στην Ολλανδία και τον Φεβρουάριο του 1941 μετακομίζουν ξανά και εγκαθίστανται στο ολλανδικό χωριό Baarn, όπου θα παραμείνουν μέχρι το 1970.
Το 1970, ο Escher μετακόμισε στο οικοτροφείο ηλικιωμένων Rosa Spier στο Laren, όπου και πέθανε στις 27 Μαρτίου 1972, σε ηλικία 73 ετών.
Ο Victor Vasarely
θεωρείται ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του κινήματος της Op Art, μιας
ενδιαφέρουσας μορφής αφηρημένης, γεωμετρικής τέχνης, που προκαλεί στο
μάτι του θεατή φαινόμενα οπτικής απάτης. Οι καινοτομίες του στο χρώμα
και την οπτική ψευδαίσθηση έχουν επηρεάσει πολλούς σύγχρονους
καλλιτέχνες.
Ο καλλιτέχνης γεννήθηκε το 1906 στην πόλη Pecs της Ουγγαρίας. Το 1925 ξεκίνησε τις σπουδές του στις Καλές Τέχνες στην Ακαδημία Podolini-Volkmann της Βουδαπέστης. Το 1928 γράφτηκε στην Ακαδημία Mühely, επίσης γνωστή ως Budapest Bauhaus. Μετά την πρώτη ατομική έκθεσή του, το 1930, στην Kovaks Akos Gallery της Βουδαπέστης, ο Vasarely πήγε στο Παρίσι και για τα επόμενα δεκατρία έτη, αφιερώθηκε στις σπουδές γραφιστικής. Το 1943 άρχισε να εργάζεται εκτενώς με το λάδι, δημιουργώντας αφηρημένα και αλληγορικά έργα σε καμβά. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’60 και του ’70 οι οπτικές εικόνες του έγιναν μέρος της λαϊκής κουλτούρας, έχοντας βαθιά επίδραση στην αρχιτεκτονική, την πληροφορική, τη μόδα και γενικά στον τρόπο που σήμερα αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα.
Η σημαντική ανακάλυψη που προήλθε από τα «κινητικά» οπτικά πειράματά του και τα γραμμικά πρότυπα, μεταμόρφωσε την επίπεδη επιφάνεια σε έναν κόσμο ατελείωτων δυνατοτήτων, σηματοδοτώντας μια ολόκληρη εποχή στην ιστορία της τέχνης και προαναγγέλλοντας μια νέα παγκόσμια πραγματικότητα που διαμορφώθηκε μέσω του προγραμματισμού Η/Υ και του διαδικτύου.
Ο Vasarely πέθανε στο Παρίσι το 1997, σε ηλικία ενενήντα ενός ετών. Αν και απέκτησε μεγάλη φήμη, επέμεινε να καταστήσει την τέχνη του προσιτή στον καθένα. Το ρητό του ήταν “Τέχνη για Όλους”.
Μαθηματικοί
Το Μουσείο Ηρακλειδών παρουσιάζει από 23 Μαρτίου 2012, έκθεση επιλεγμένων από τις συλλογές του έργων, των καλλιτεχνών M.C. Escher και V. Vasarely. Η έκθεση δεν έχει καταληκτική ημερομηνία, αλλά τα έργα θα ανανεώνονται περιοδικά.
Η επιλογή των έργων έγινε με άξονα τη θεματική «Τέχνη και Μαθηματικά»,
μία ‘πύλη’ που άνοιξε το Μουσείο Ηρακλειδών από την ίδρυσή του, το
2004, και πλέον κρατά ορθάνοιχτη τόσο για το ευρύ κοινό όσο και για την
εκπαιδευτική κοινότητα. Έχει άλλωστε ήδη κοινοποιηθεί η απόφαση των
ιδρυτών, Παύλου και Μπελίντας Φυρού, να στρέψουν το ενδιαφέρον του χώρου
στον τομέα της μόρφωσης και της παιδείας, σ’ ένα γόνιμο διάλογο τεχνών
και επιστημών, ο οποίος θα αναδείξει το καλλιτεχνικό και επιστημονικό
δυναμικό της χώρας μας και θα διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες του
κοινού.Ο τομέας του α’ ορόφου του μουσείου είναι αφιερωμένος στον Γάλλο ζωγράφο, ουγγρικής καταγωγής, Victor Vasarely (1906-1997),
αδιαμφισβήτητο ηγέτη της Op-Art. Παρουσιάζονται είκοσι-πέντε έργα
μεταξοτυπίας. Ο καλλιτέχνης πίστευε σε αυτό που ο ίδιος αποκαλούσε
“κοινωνική τέχνη”, καθώς δεν ήθελε αυτή να αποτελεί προνόμιο μόνο για
την “ελίτ”. Στα γραπτά του δήλωνε συχνά την πίστη του στη διάδοση της
τέχνης και στην αξία των πολλαπλών: Ονειρεύομαι μία κοινωνική τέχνη.
Φαντάζομαι τον άνθρωπο να έχει μια βαθιά επιθυμία για τα εικαστικά, όπως
ακριβώς έχει για τη μουσική. Για το περιεχόμενο της τέχνης του, δήλωνε:
Δεν είχα εμπειρία της αληθινής αποκάλυψης του «αφηρημένου» έως το 1947,
όταν συνειδητοποίησα ότι η καθαρή «μορφή-χρώμα» μπορεί να υποδηλώσει
τον κόσμο (…) μια πλαστική ενότητα σε ένα τετράγωνο ή ορθογώνιο επίπεδο,
που περιλαμβάνει μορφές γεωμετρικής προέλευσης, σε χρώματα ή σε
αντιθέσεις. (...)».Ο τομέας του β’ ορόφου του μουσείου είναι αφιερωμένος στον Ολλανδό χαράκτη και γραφίστα Maurits Cornelis Escher (1898-1972),
με την παρουσίαση περίπου σαράντα έργων χαρακτικής από τη συλλογή του
μουσείου. Ο ίδιος ο Escher θεωρούσε τον εαυτό του γραφίστα, ψυχή τε και
σώματι, και άφησε στους επιστήμονες να ερμηνεύσουν το έργο του με
μαθηματικούς όρους. Από τη δεκαετία του ’50 απέκτησε υποστηρικτές μεταξύ
των μαθηματικών και άλλων επιστημόνων, καθώς είχε εξάψει το ενδιαφέρον
τους με την τέχνη του. Το έργο του μέχρι σήμερα αποτελεί μία συμβολική
γέφυρα μεταξύ επιστήμης και τέχνης. All M.C. Escher works © The M.C. Escher Company B.V. - Baarn - the NETHERLANDS
Το Μουσείο Ηρακλειδών καλεί το φιλότεχνο κοινό να περάσει την ‘πύλη’ που άνοιξε και να απολαύσει μια συναρπαστική διαδρομή, από την Αισθητική της Τέχνης στη Λογική των Μαθηματικών.
Ο Maurits Cornelis Escher
γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου του 1898, στο Leeuwarden της βόρειας
Ολλανδίας. Μεγάλωσε στη πόλη Arnhem και από τα σχολικά του χρόνια έδειξε
ενδιαφέρον για το σχέδιο και τη χαρακτική. Το 1919 ξεκίνησε σπουδές στη
Σχολή Αρχιτεκτονικής και Διακοσμητικών Τεχνών της Haarlem αλλά πολύ
σύντομα, με συμβουλή του δασκάλου με μετέπειτα φίλου του Samuel
Jesssurum de Mesquita που πρόσεξε τις ικανότητές του, αποσύρθηκε από τον
κύριο κορμό των Μαθημάτων της Σχολής και ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά
με τις Γραφικές Τέχνες. Το 1922 με το πέρας των σπουδών του κάνει τα πρώτα του ταξίδια στην Ισπανία και στην Ιταλία, που έμελλε να καθορίσουν τη ζωή του. Στην Ισπανία επισκέπτεται την Αλάμπρα (Γρανάδα) και έρχεται σε επαφή με τη διακοσμητική δεξιοτεχνία των καλλιτεχνών του Ισλάμ. Στην Ιταλία γοητεύεται κυρίως από τα τοπία και την αρχιτεκτονική των πόλεων και χωριών του Νότου. Η Ιταλία θα παραμείνει ο αγαπημένος του τόπος και η κύρια πηγή έμπνευσης, κυρίως ο ιταλικός Νότος, για την πρώτη περίοδο της καλλιτεχνικής του ζωής.
Στην Ιταλία γνώρισε το 1923 την Ελβετίδα Jetta Umiker. Θα παντρευτούν το 1924 και θα εγκατασταθούν στη Ρώμη όπου θα μείνουν για 11 χρόνια μέχρι το 1935. Στα δύσκολα χρόνια των παραμονών του Πολέμου, θα εγκαταλείψουν την Ιταλία και θα εγκατασταθούν με τα παιδιά τους στο ορεινό ελβετικό χωριό Chateau-d’ Oex και από τον Αύγουστο του 1937 στο Ukkel, ένα προάστιο των Βρυξελλών. Μετά την εισβολή των Γερμανών στις Βρυξέλλες (Μάιος 1940) οι Escher αποφασίζουν να επιστρέψουν στην Ολλανδία και τον Φεβρουάριο του 1941 μετακομίζουν ξανά και εγκαθίστανται στο ολλανδικό χωριό Baarn, όπου θα παραμείνουν μέχρι το 1970.
Το 1970, ο Escher μετακόμισε στο οικοτροφείο ηλικιωμένων Rosa Spier στο Laren, όπου και πέθανε στις 27 Μαρτίου 1972, σε ηλικία 73 ετών.
Ο Victor Vasarely
θεωρείται ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του κινήματος της Op Art, μιας
ενδιαφέρουσας μορφής αφηρημένης, γεωμετρικής τέχνης, που προκαλεί στο
μάτι του θεατή φαινόμενα οπτικής απάτης. Οι καινοτομίες του στο χρώμα
και την οπτική ψευδαίσθηση έχουν επηρεάσει πολλούς σύγχρονους
καλλιτέχνες.Ο καλλιτέχνης γεννήθηκε το 1906 στην πόλη Pecs της Ουγγαρίας. Το 1925 ξεκίνησε τις σπουδές του στις Καλές Τέχνες στην Ακαδημία Podolini-Volkmann της Βουδαπέστης. Το 1928 γράφτηκε στην Ακαδημία Mühely, επίσης γνωστή ως Budapest Bauhaus. Μετά την πρώτη ατομική έκθεσή του, το 1930, στην Kovaks Akos Gallery της Βουδαπέστης, ο Vasarely πήγε στο Παρίσι και για τα επόμενα δεκατρία έτη, αφιερώθηκε στις σπουδές γραφιστικής. Το 1943 άρχισε να εργάζεται εκτενώς με το λάδι, δημιουργώντας αφηρημένα και αλληγορικά έργα σε καμβά. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’60 και του ’70 οι οπτικές εικόνες του έγιναν μέρος της λαϊκής κουλτούρας, έχοντας βαθιά επίδραση στην αρχιτεκτονική, την πληροφορική, τη μόδα και γενικά στον τρόπο που σήμερα αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα.
Η σημαντική ανακάλυψη που προήλθε από τα «κινητικά» οπτικά πειράματά του και τα γραμμικά πρότυπα, μεταμόρφωσε την επίπεδη επιφάνεια σε έναν κόσμο ατελείωτων δυνατοτήτων, σηματοδοτώντας μια ολόκληρη εποχή στην ιστορία της τέχνης και προαναγγέλλοντας μια νέα παγκόσμια πραγματικότητα που διαμορφώθηκε μέσω του προγραμματισμού Η/Υ και του διαδικτύου.
Ο Vasarely πέθανε στο Παρίσι το 1997, σε ηλικία ενενήντα ενός ετών. Αν και απέκτησε μεγάλη φήμη, επέμεινε να καταστήσει την τέχνη του προσιτή στον καθένα. Το ρητό του ήταν “Τέχνη για Όλους”.
