ΟΦΘΑΛΜΑΠΑΤΕΣ

Είναι δυνατόν να βλέπουμε κάτι άλλο από αυτό που υπάρχει πραγματικά;Υπάρχει τρόπος να εξαπατηθούν τα μάτια μας; Ή ο εγκέφαλός μας; Ο κόσμος της οφθαλμαπάτης έχει αμφισβητηθεί πολλές φορές, αποτελεί όμως ένα ευχάριστο παιχνίδι του μυαλού.

Διάβαζε και ας σου φανεί παράξενο.

Σωφνυμα με μετελη Αγκιλγου Πεπανησιμοτυ η σριεα των γωραματμν σε μια λξεη δεν εεχι σαιμησα ατυο που μρετα εαινι το πωτρο και το τλευτιαεο γμαρμα. Τα υλιοποπα μοπορυν να εαινι σε οηπιδτοε σριεα και μεριπος αοκμα να δαεζιαβις χριως πβηρλμοα.

Ο ψυχίατρος κος Θ. Δασκαλόπουλος αναφέρει: "φαίνεται πως ο οφθαλμός από την οπτική σάρωση του κειμένου , μεταδίδει στον εγκέφαλο , ολόκληρα πακέτα πληροφορίας για κάθε λέξη και όχι για κάθε γράμμα ξεχωριστά."

         

Δείτε για παράδειγμα την παρακάτω λέξη:

 τλευτιαεο

           
Δύσκολα αντιλαμβάνεται κανείς τι σημαίνει. Παρόλο που χωρίς δυσκολίες την διαβάσατε πριν στο κείμενο, έξω από αυτό και μόνη της , δεν γίνεται αντιληπτή. Τα συμφραζόμενα είναι που δίνουν την κατανόηση.

 Πράγματι υπάρχουν πολλές γλώσσες και σήμερα , που αφήνουν τα σύμβολα του γραπτού λόγου να ταιριάζουν , μέσα στο νου μας , στη σωστή έννοια. 

α) Αντικείμενα που δεν υπάρχουν

Τα αδύνατα σχήματα είναι η αγαπημένη κατηγορία των ζωγράφων. Τα σχέδια ξεφεύγουν από την πραγματικότητα και μας οδηγούν σε ανύπαρκτους κόσμους. Ο Oscar Rentersvard θεωρείται ο πατέρας των αδύνατων σχημάτων. Έχει δημιουργήσει κατά τη διάρκεια της ζωής του χιλιάδες τέτοια σχήματα , όπως το αδύνατο τρίγωνο , η αδύνατη σκάλα κ.α. 

Αδύνατος κύβος

Αδύνατο τρίγωνο

Σίγουρα κάτι δεν πάει καλά

Αδύνατη σκάλα

β) Διφορούμενες εικόνες

Οι διφορούμενες εικόνες είναι γνωστές από αιώνες , χαρακτηρίζοντας από μια υψηλή ευφυία στην καλλιτεχνική δημιουργία.

Νέα κοπέλα ή γριά

Πόσα πόδια έχει ο ελέφαντας;

γ) Γεωμετρικές οφθαλμαπάτες

Γνώριμα από την παιδική μας ηλικία σχήματα , παραμορφώνονται από τη θέση ή την κλίση που έχουν ή από την επίδραση κάποιου άλλου σχήματος στο υπόστρωμα.

Οι ευθείες είναι παράλληλες

Ποιός στρατιώτης είναι ψηλότερος; Μετρείστε τους.

δ) Υπνωτίζουν

Έργο του Dali με τίτλο "Η Gala συλλογίζεται τη Μεσόγειο"

Κοιτώντας το από απόσταση 20 μέτρων γίνεται το πορτρέτο το Λίνκολν.

ε) Κινείται ή όχι?

Σύμφωνα με τη θεωρία του Mark Changizi από το πολυτεχνικό ινστιντούτο Rensselaer της Νέας Υόρκης , θα πρέπει να περάσει το 1/10 του δευτερολέπτου πριν ακόμα ο εγκέφαλός μας να μπορέσει να μεταφράσει το σήμα σε μια οπτική αντίληψη της εικόνας που βλέπει.

Βάση της θεωρίας αυτής το οπτικό μας σύστημα έχει εξελιχθεί για να αντιμετωπίζει καθυστερήσεις , δημιουργώντας ουσιαστικά εικόνες με αυτά που πρόκειται να συμβούν μετά από 1/10 του δευτερολέπτου. Έτσι εξηγεί , πώς αντιλαμβανόμαστε να κινείται η τελευταία ακίνητη προφανώς εικόνα.

Ο ίδιος ο ερευνητής κατάφερε και ταξινόμησε 50 διαφορετικά είδη ψευδαισθήσεων σε ένα σύνολο 28 κατηγοριών.

" Πρώτα βλέπει η ψυχή , όχι τα μάτια.."

Καρτέσιος

Η ψευδαίσθηση της μεγάλης Σελήνης

Το ερώτημα: Γιατί ο ήλιος και η σελήνη φαίνονται μεγαλύτεροι όταν βρίσκονται κοντά στον ορίζοντα;

 Δοκιμάστε να φωτογραφίσετε την Σελήνη σε διάφορα ύψη. Η διάμετρος που αποτυπώνεται στο φιλμ , είναι πάντα η ίδια. Όμως γιατί την Σελήνη όταν ανατέλλει την βλέπουμε μεγαλύτερη από όταν αυτή βρεθεί ψηλά στον ουρανό;

Οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι το πελώριο μέγεθος της Σελήνης που ανατέλλει και του Ήλιου που δύει, πρόκειται για ψευδαίσθηση και οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας αντιλαμβάνεται τον ορίζοντα.

Μια διαδεδομένη θεωρία αναφέρεται στο ότι αντιλαμβανόμαστε τον ουρανό σαν ένα ρηχό μπολ αναποδογυρισμένο,  που έχει σύνορα. Το μυαλό μας , μας λέει ότι ο ουρανός βρίσκεται πιο μακριά από εμάς στον ορίζοντα , παρά πάνω από το κεφάλι μας. Οπότε όταν αντιμετωπίζει δύο αντικείμενα με ίσα γωνιακά μεγέθη το πιο μακρινό το εκλαμβάνει και ως μεγαλύτερο. Αν για παράδειγμα υπάρχουν δύο μπαλόνια , το ένα με διάμετρο 10 μέτρα και σε απόσταση 100 μέτρα από εμάς και το άλλο με διάμετρο 1 μέτρο και σε απόσταση 10 μέτρα, ενώ οι γωνίες υπό τις οποίες φαίνονται είναι ίσες , το μυαλό μας θα θεωρήσει το πρώτο μπαλόνι ως μεγαλύτερο (οφθαλμαπάτη Ponzo).

Μια άλλη εξήγηση που δίνεται , έχει να κάνει με τις διαφορές των γωνιακών μεγεθών. Όταν η Σελήνη είναι κοντά στον ορίζοντα , ο εγκέφαλός μας την συγκρίνει με το μέγεθος των γήινων αντικειμένων που βρίσκονται μαζί της στο οπτικό μας πεδίο. Ενώ λοιπόν , η Σελήνη έχει γωνιακό μέγεθος της τάξης του 0,5° , τα υπόλοιπα αντικείμενα έχουν αρκετά μικρότερα γωνιακά μεγέθη. Αντίθετα όταν η Σελήνη είναι στο ζενίθ , τα κοντινά σύννεφα και η γύρω περιοχή του ουρανού έχουν γωνιακά μεγέθη αρκετά μεγαλύτερα της μισής μοίρας. Η αντίθεση αυτή είναι που κάνει την Σελήνη να φαίνεται σημαντικά μεγαλύτερη στην πρώτη περίπτωση απ' ότι στη δεύτερη.

Συνολικά έχουν διατυπωθεί γύρω στις 10 θεωρίες για να εξηγήσουν την οφθαλμαπάτη της Σελήνης , αλλά καμία ακόμα δεν έχει φανεί απόλυτα πειστική. 

ΠΗΓΗ: Thanasis Kopadis,

             http://www.physics4u.gr/faq/large_sun_moon.html,  

          Μέρος της εργασίας δημοσιεύθηκε στον Εκλείδη Β΄ από τη στήλη "Τα Μαθηματικά μας διασκεδάζουν"